Бошланғич билимлар

Ҳурматли саҳифамиз аъзолари, бугундан сизларни ислом ижтимоий молияси маҳсулотлари билан таништиришни бошламоқчимиз. Биз аввалроқ…

Мақоламизнинг 1-қисмида авл ҳақида умумий тушунчалар берилган эди. Қуйида эса авл масаласини мисоллар орқали…

Мерос тақсимотига оид масалаларга ечим топиш асносида 2 хил муаммога дуч келиш мумкин: 1)…

“Мерос илми”нинг аввалги (9) қисмида айтиб ўтилганидек “ҳавоший” атамаси арабча “ҳошия” (чет, охир, ҳошия)…

“Мерос илми”нинг бундан аввалги (9) қисмида айтиб ўтилганидек “ҳавоший” атамаси арабча “ҳошия” (чет, охир,…

Мерос илмида “ҳавоший” деган атама мавжуд, ушбу атама арабча “ҳошия” (чет, охир, ҳошия) сўзидан…

Эр-хотиннинг меросдан қанча олиши бўйича кўрсатма “Нисо” сурасининг 12-оятида баён этилган: وَلَكُمْ نِصْفُ مَا…

Мақоламизнинг аввалги қисмида айтиб ўтганимиздек марҳумнинг ортидан қолган ота-онаси ва бобо-бувилари фарз эгалари қаторига…

Мақоламизнинг аввалги қисмида айтиб ўтганимиздек марҳумнинг ортидан қолган ота-онаси ва бобо-бувилари фарз эгалари қаторига…

Фарзандларнинг меросдан қанча улуш олишлари бўйича ҳукм “Нисо” сурасининг 11-оятида батафсил ёритиб берилган: ﴾يُوصِيكُمُ…

Шариат аҳкомларига мувофиқ, вафот этган инсоннинг мол-мулки унинг меросхўрлари ўртасида маълум қоидалар асосида тақсим…

Фароиз (мерос) илми уламолари меросдан ман қилувчи омилларга “мерос олишга ҳақдор инсонни меросдан ман…

Мерос тўғри бўлиши учун бир қатор рукн, шарт ва сабаблар топилиши талаб этилади. Қуйида…

Рибо/ ربأ , Ғарар /غرر ва Майсир/ميس шариатдаги асосий тақиқлардан бўлиб, турли (савдо/молия ва…

Инвестиция битимининг баъзи шартлари шариат талабларига зид келиб қолиши мумкин ва албатта мусулмон тадбиркорлари…

Ислом динининг олтин билан муомала қилиш масаласига
муносабатини ушбу мақоламизда кўриб чиқамиз.

Олтин энг машҳур табиий бойлик ва қимматбаҳо металлдир. Ислом ҳуқуқшунослиги жиҳатидан олтин мислий (вазн билан ўлчанадиган) ва рибовий (бир жинсли маҳсулотларни айирбошлашда рибо қоидалари амал қиладиган) маҳсулот саналади. Шу сабабли у шариатнинг САРФ – пул айирбошлаш қоидалари асосида тасарруф қилиниши талаб этилади.

Мерос ҳақида сўз борганида васият масаласига ҳам алоҳида аҳамият бериш зарур. Чунки васият масаласида ҳам…

Орияда бир томон иккинчи томонга бирор нарсани вақтинча фойдаланиш учун беради. Масалан бой-бадавлат одам камбағал кишига: “мана шу дастгоҳни бир йилга фойдаланишга бераман”, дейди ва ўша нарсани бир йил (яъни вақтинча) фойдаланишга беради. Албатта бунинг учун ҳеч қандай ҳақ олмайди, чунки ория савоб учун қилинадиган иш ҳисобланади.

Ҳиба деб бир шахснинг бошқа бир шахсга муайян мол-мулкни ўз хоҳиш иродаси билан эвазсиз…

Қарздор ўз қарзини бошқа бировга ўтказишига “Ҳавала” (ёки ўзбекчасига “ҳавола”) дейилади. Бундай битим шариатда жоиз ҳисобланади, чунки бунда жамият аъзоларининг бир-бирини қўллаб-қувватлаши, ўзаро ёрдам, мурувват ва илтифот бор.

Умумий мулкка эгалик қилувчи шериклардан бири ўз улушини сотмоқчи бўлса, мулкнинг бошқа эгалари уни…

Қарз ва савдо-сотиқнинг бирлашуви тақиқланганлигидан келиб чиққан ҳолда шуни айтиш мумкинки, қарз шартномаси бир…

Фақиҳлар рибони икки тоифага, яъни рибо ан-насия (ربا النسيئة) ва рибо ал-фазлга (ربا الفضل) бўлишади. Рибо…

Ушбу қоида савдо битимларида танлов ҳуқуқи, яъни келишувни амалга ошириш ёки бекор қилиш ҳуқуқи…

Ушбу қоида савдо битимларида танлов ҳуқуқи, яъни келишувни амалга ошириш ёки бекор қилиш ҳуқуқи…

Молиявий-иқтисодий, жумладан бизнес фаолиятни шариат доирасида тартибга солиш мақсадида ўрнатилган асосий меъёр ва қоидалар…

Реклама бизнесига ҳақида сўз юритсак, ислом қадриятларига зид келадиган (ҳаром / ман қилинган) ҳар…

Бирор томонга ёки томонларга, ёхуд умуман кишиларга зарар етказиши мумкин бўлган ҳар қандай битим…

Ушбу қоида мавжудлигининг мақсад-моҳияти – мусулмонларнинг ўртасида ихтилоф ва тафриқанинг олдини олиш орқали уларнинг…

Келишув ва шартномалардаги шарт бу бирор мажбурият қўйиш ёки мажбуриятни зиммага олишдир. Савдо амалиётларида…

Лаёқатлилик қуйидагилар билан белгиланади:Савдо битими тузаётган одам ҳур (1), вояга етган (2), ақли расо…

Мол эгаси — ислом ҳуқуқи нуқтаи назаридан молнинг ҳақиқий/қонуний эгаси бўлган кишидир. Масалан, кимдир…

Ушбу мақолада коронавирус пандемиясининг анъанавий ва ислом молиясига қай тарзда таъсир қилишини уч (3)…

Учинчи қоида: “Ният ва мақсадлар шартномаларга таъсир кўрсатади”.
Тўртинчи қоида. “Савдо шартномаси фақатгина томонларнинг розилиги билан тузилиши мумкин”.

Савдо ва тижоратнинг қоида ва ҳукмларини ўрганиш вожиб ёки мустаҳаб амал саналади. Тижорат билан…

Ислом молиясида икки ёки кўп томонлама амалга ошириладиган барча амалиётлар шартнома тузишни талаб қилади. Ислом ҳуқуқшунослиги шартномаларга ва уларнининг қонуний кучга эга бўлиш ёки бўлмаслигига алоҳида эътибор қаратади. Қуйидаги мақола ушбу муҳим мавзуга бағишланган.

Жарима / пеня (кейинги ўринларда жарима) масаласининг жуда кўп баҳс-мунозараларга сабаб бўладиган муҳим масалалардан…

Нафл (қўшимча) садақа Нафл, яъни закот ва фитр каби мажубурий садоқотларга қўшимча сифатида бериладиган…

Закот Закот – мусулмонларга фарз қилинган молиявий ибодатдир. Закот, мулкдорларнинг йўқсиллар олдидаги қарзи бўлиб,…

Аксарият олимларнинг фикрига кўра, ҳозирги коронавирус билан боғлиқ инқирозни юмшатиш учун закотни муддатидан олдин…