Muslim American Zakat Report 2022 ҳисоботи маълумотларига кўра америкалик мусулмонлар 2021 йилда 1.8 миллиард доллар закот бердилар. Америкадаги ўртача мусулмон киши $2,070 закот берган.
Тадқиқотга кўра америкаликлар закотни мажбурий солиқ дея қарашдан кўра кўпроқ эҳсон, хайрия сифатида қабул қиладилар.
Ирқий келиб чиқиши бўйича закот миқдори
Келиб чиқиши африкалик мусулмонлар ўртача $420, араб мусулмонлар $569, осиёлик мусулмонлар $1,089, аралаш ирқли мусуслмонлар $336 закот берганлар. Энг кўп закотни европеоид мусулмонлар ўртача $3,732 берганлар. Ирқий келиб чиқишини сўровномада қатнашганлар АҚШ аҳолини рўйхатга олиш бюроси гуруҳларга ажратиш усулида ўзларини қайси ирққа мансублигини белгилаганлар.
Эркак ва аёлларнинг закот бериши
Эркаклар ўртача ($3,313) аёлларга нисбатан ($471) олти баробар кўпроқ закот берганлар.
Ёш бўйича закот бериш
Америкалик мусулмонларнинг 40-49 ёшлилари энг кўп ($2,560) закот берганлар.
Тўлаш усули
Закотни тўлашда америкалик мусулмонлар турли усуллардан фойдаланганлар. Энг оммабоп усул – закот йиғиш ва тарқатиш билан шуғулланадиган халқаро нодавлат-нотижорат ташкилотлар (25.3%) орқали ўз закотини адо этиш бўлган. Ундан кейинги тўлов усули бу закот йиғиш марказлашган, ҳукуматлар томонидан амалга ошириладиган расмий ташкилотларга жўнатилган (21.7%). Айтиб ўтиш лозимки, баъзи мусулмон мамлакатларда закот йиғиш билан шуғулланувчи вазирликлар, расмий идоралар фаолият юритади. Кейинги ўринда АҚШдаги маҳаллий нодавлат-нотижорат ташкилотлари (18.3%) кишиларга закотини адо этишга кўмаклашганлар. Кишиларнинг шахсан ўзлари закотга ҳақдорларга закотини топшириши (14.7%) ва шахсий пул ўтказмалари орқали (12.7%) закотни тўлаш услублари ҳам асосий адо этиш усулларидан бўлиб қолмоқда.
Эҳсон йўллари
Мусулмонлар бошқа гуруҳларга нисбатан молиявий бўлмаган амалларни ҳам хайр-эҳсоннинг йўллари деб биладилар. Хусусан, табассум қилиш, яхши ният қилиш, қариндошларга яхшилик қилиш, яхшиликка буюриш, ёмонликдан қайтариш, мазлумларга ёрдам қўлини чўзиш хайр-эҳсон қилишнинг ажралмас бўлаги деб айтганлар. COVID-19 пандемияси давомида америкалик мусулмонларнинг ярмидан кўпи ўзи яшаб турган ҳудудда кишиларга ёрдам бериш билан шуғулланганини эътироф этганлар.
Ўзбекистоннинг закот потенциали
Эслатиб ўтамиз, Туркиянинг Ибн Халдун универститети профессори Ниҳат Гумуш ҳисоб-китобларига кўра Ўзбекистонда бир йилда 500 млн-1,5 млрд АҚШ доллари закот тўлаш потенциали мавжуд. Ушбу маблағ Ўзбекистон бюджетининг тахминан 5-15% га тўғри келади.
